۱۳۸۹ تیر ۱۶, چهارشنبه

یادداشت م.سحر درباره مصادره سرود «سراومد زمستون »


این سرود محصول یک دوران تاریخی و اجتماعی در ایران است و یاد آور و حامل خاطراتی ست که برای نسل من و تو بسیار پر معناست.ـ


این شعر و آهنگ پس از سرکوب ها و قتل عام های سال های شصت و هفتاد ، مثل بسیاری دیگر از نمادهای فرهنگی و فکری و آرمانی ، عمد...ا به بوته فراموشی سپرده شده بود و جزء سرودهای ممنوعه بود و درجایی خوانده نمی شد مگر در میان کسانی از جنبش چپ ایران که از کشتار و سرکوب حکومت توحش دینی جان به دربرده بودند و در گوشه و کنار جهان پراکنده شده بودند.ـ

گاهی پیش می آمد که در آکسیونهای اعتراضی یا جلسات و محافل خصوصی بعضی از ایرانیان در خارج از کشور این سرود یا سرود هایی از همین نوع ، خوانده شود تا هم ادای دِین و ادای احترامی به جانباختگان سالهای اختناق و کشتار باشد و هم شعله های کم سو شده و کمرنگ گشتهء آرمانخواهی های گذشته را در دل کسانی که هم به لحاظ فکری و هم به لحاظ عاطفی خود را متعلق به جنبش چپ در ایران می دانستند فروزان دارد.ـآ

در میان این سرود ها ، سرود «سراومد زمستون» جاذبه خاصی داشت.ـ

هم به خاطر ملودی و هم به خاطر مضمون اجتماعی و انسانی و مبارزاتی و هم به خاطر لطف شاعرانهء کلام که سروده یک شاعر جان باخته و تیرباران شده بود.ـ

یعنی شعری بود از سعید سلطانپور که در عرصه هنر و تئاتر و شعر ، به نماد و سمبل جنبش چپ غیر توده ای بدل شده بود با سرنوشت غمباری که یاد آور شاعر بزرگ اسپانیایی لورکا و نمایشنامهء عروسی خون وی بود.ـ

ازین رو سرشار از بار معنای سمبلیک و نمادین عاطفی و اجتماعی و سیاسی سالهای 50 تا 60 در ایران بود.ـ

این سرود در حافظهء تاریخی نسل ما و نسل پیش ازما جایی برای خود باز کرده بود و شنیدن آن و خواندن آن روحیات و حسیات دوران خاصی از تاریخ معاصر ایران را در تک تک ایرانیانی که آن روزگاران را زیسته بودند زنده می کرد.ـ

یعنی بدون آن که از آرمان های جوانان شورمند و از خود گذشته آن سالها صحبت کند ، شنیدن این سرود ، آن آرمان ها و آن شیفتگی ها و آرزو ها را به یاد شنونده می آورد و ناخودآگاه جمعی نسل ما و حتی نسل پیش از مارا تحریک می کرد و با زنده کردن آن فضای ذهنی و عاطفی که یاد و یادگارش در همه ما زنده بود بسیاری از ایرانیان را متأثر می ساخت .ـ

کسانی که در انتخابات مسخره حکومت اسلامی دخالت داشتند و استراتژ و برنامه ریز کاندایداهای حکومتی محسوب می شدند ، طی این سی سال به کاربرد و تأثیر بهره برداری های تبلیغاتی از نماد ها و سمبل های فرهنگی و آرمانی بسیار وارد شده اند و در این زمینه متبحرند . آنها که چندین دهه است از سمبل کربلا و تیر حرمله و مشگ عباس و ظهور حضرت آنچنان بهره برداری های سیاسی کرده اند که حضرت ابلیس از هنر آنها به شگفت آمده و انگشت حیرت بر دهان برده ، در کاربرد سمبل های دیگران و بهره گیری ابزاری از نمادهای فرهنگی و عاطفی و هنری دیگران نه تنها ناتوان نیستند بلکه کارکشتگی و تبحر فراوانی هم دارند . بنا بر این ، هنگامی که سرو کله سرود «سر آمد زمستون» در برنامهء تبلیغاتی موسوی پیدا شد ، هدف برنامه ریزان ، استخراج نیروی انگیزانندهء عاطفی و آرمانی ای بود که در این سرود سمبلیزه شده بود.ـ

آنها این سرود را تلطیف کردند تا با آتمسفر و حال و هوای روزگار متناسب و منطبق شود و آن را سر زبان جوانان سبزپوش انداختند. بدین وسیله توانستند یک این همانی میان آرمان شکست خورده عدالت و آزادی که آرزوی جوانان سال های پنجاه و شصت بود با خواست ها و سیاست های موسوی و اصلاح طالبان حکومتی ایجادکنند.

یک تخلیط فرهنگی و ذوقی در اینجا مد نظر بود و هدفش از آن خود کردن و تصرف سیاسی و فرهنگی و عاطفی و مصادره نماد های عدالتجویانه و آزادیخواهانهء دورانی بود که جز شهیدان و خاطراتشان جز و غم و اندوه و داغ و درد خانواده های ایرانی میراث دیگری از آن دوران برای ایرانیان باقی نمانده بود

این بود راز «سرامد زمستون» خوانی کسانی که سی سال در این حکومت پرورش یافته بودند و در بسیاری از جنایات و ویرانگری های این نظام نیز ، حتی اگر شرکت نداشتند ـ که داشتند ـ در برابر آن ها سکوت اختیار کرده بودند و در بسیاری از مواقع برای سرکوبگران کف زده بودند و امام آدم کش و قاتل خود را نه تنها تأیید که پرستش کرده بودند.ـ

به هر حال این سرود رنگ سبز موسوی به خود زد

اما خوشبختانه طولی نکشید که سر جای اصلی خود برگشته است

حال به نظر من هرکسی آن را اجرا کند و هدفش آزادی باشد و هدفش مبارزه با این دستگاه جور باشد کار مثبتی کرده است. ضعف ها یا قوت های اجرایی و فنی و ذوقی اگرچه مهمند با این حال چندان اهمیتی ندارند که خود سرود و کلامی که با اوست و عواطف و خاطراتی که با شنیدن آن برانگیخته می شود اهمیت دارد.ـ

با این حال به نظر من کسانی که این سرود را در سالهای 56 یا 57 یا 58 ساخته اند بهتر است که داستان شکل گرفتن این سرود و سرودهای دیگری ازین نوع را برای مردم بگویند تا امکان سوء استفاده از آن کمتر شود